Zijn Zorgverzekeraars Echt Geen Aanbestedende Diensten? Een Diepgaand Onderzoek en Analyse

Het Gerechtshof ‘s-Hertogenbosch heeft in hoger beroep een kort geding vonnis van de voorzieningenrechter te Breda vernietigd. De voorzieningenrechter had eerder geoordeeld dat zorgverzekeraars aanbestedende diensten waren en dus in principe gebonden waren aan de regels van de Aanbestedingswet 2012 bij het plaatsen van hun opdrachten.

De Aanbestedingswet 2012 is van toepassing op aanbestedende diensten, die worden gedefinieerd als de staat, een provincie, een gemeente, een waterschap of een publiekrechtelijke instelling, of een samenwerkingsverband van deze overheden of publiekrechtelijke instellingen.

In deze zaak was de vraag of zorgverzekeraars kunnen worden gekwalificeerd als ‘aanbestedende dienst’, meer specifiek als ‘publiekrechtelijke instellingen’. De voorzieningenrechter in Breda had vorig jaar tot die conclusie gekomen op verzoek van Hollister c.s., een producent van stomamaterialen. Maar in hoger beroep kwam het Gerechtshof ‘s-Hertogenbosch tot een ander oordeel.

In de initiële zaak hadden de gedaagde zorgverzekeraars – CZ, Delta Lloyd en Ohra – een inkoopdocument opgesteld voor de periode 2015-2017, waarmee ze één zorgaanbieder zouden kiezen voor de levering van stomamaterialen aan hun verzekerden. Het inkoopdocument stelde expliciet dat het geen aanbestedingsprocedure betrof en dat de zorgverzekeraars een inkoopbeleid hanteerden dat was gebaseerd op objectieve, transparante en non-discriminatoire criteria.

De Stomavereniging maakte bezwaar tegen deze procedure, met als argument dat de toegang, continuïteit en kwaliteit van stomazorg in Nederland voor patiënten op onaanvaardbare wijze zouden worden bedreigd door het voorgestelde inkoopbeleid. Hollister c.s. daagde vervolgens de zorgverzekeraars, omdat zij als producent meende dat haar belangen werden geschaad door de opzet van de inkoopprocedure. Volgens Hollister c.s. kwalificeren de zorgverzekeraars als aanbestedende diensten en moesten zij daarom in overeenstemming met de (Europese) aanbestedingsregels inkopen.

Het Gerechtshof oordeelde echter dat zorgverzekeraars niet voldoen aan de definitie van ‘aanbestedende dienst’ zoals bedoeld in de Aanbestedingswet, en vernietigde daarmee het vorige vonnis. In de uitspraak van het Gerechtshof worden enkele belangrijke overwegingen gedaan ten aanzien van wat al dan niet een ‘aanbestedende dienst’ maakt.

Dit arrest is relevant voor de praktijk, omdat het bijdraagt aan de duidelijkheid over wanneer een instelling risico loopt om als ‘aanbestedende dienst’ te worden aangemerkt. Deze vaststelling is van groot belang, omdat als er sprake is van een ‘aanbestedende dienst’, in principe de Nederlandse en/of Europese aanbestedingsregels van toepassing zijn. Zorgverzekeraars kunnen na dit arrest opgelucht ademhalen, want het huidige standpunt is dat zorgverzekeraars bij de aankoop van zorg(middelen) niet gebonden zijn aan de strikte (Europese) aanbestedingsregels (tenzij ze daar natuurlijk vrijwillig voor kiezen).

Wil je op de hoogte blijven van dit soort onderwerpen? Download dan hier onze eBooks en nieuwsbrieven. Wil je meer weten over dit arrest en wat dit voor jouw onderneming betekent? Neem gerust contact op met onze experts Martijn Jongmans en Adriaan Buyserd.