Over de Belgische Andijvie en de Invloed van Landbouwkartels: Een Diepgaande Kijk op onze Voedselproductie

Het Hof van Justitie van de Europese Unie (“HvJEU”) zal spoedig een oordeel vellen over de vraag of Belgische andijvietelers een uitweg kunnen vinden uit de hoge kartelboetes die hen door de Franse mededingingsautoriteit zijn opgelegd. De kwestie roept de volgende vraag op: welk beleidsgebied verdient prioriteit? Is het landbouwbeleid of het mededingingsrecht?

Komt het voor dat verschillende beleidsterreinen elkaar overlappen op Europees niveau. Dit kan soms aanleiding geven tot wrijving. Denk hierbij aan vragen als: welke beleidsdoelen zijn belangrijker? Hoe moeten de regels worden toegepast als er wrijving is? En in welke omstandigheden krijgt het ene beleid voorrang op het andere?

Deze zaak ligt op het snijvlak van mededingingsrecht en landbouwrecht. Het mededingingsrecht verbiedt onder andere onderlinge afstemming tussen concurrenten over prijzen, productie en marktverdeling. Het landbouwrecht biedt echter in bepaalde omstandigheden nadrukkelijk de mogelijkheid om bijvoorbeeld prijzen af te stemmen of productie uit de markt te halen.

In 2012 heeft de Franse mededingingsautoriteit bijna 4 miljoen euro aan boetes opgelegd aan 10 Belgische andijvietelers en 7 brancheorganisaties voor hun betrokkenheid bij een kartel, waarbij volgens de toezichthouder onderlinge prijsafspraken werden gemaakt; de productie werd afgestemd en de markt werd gestabiliseerd.

Het belangrijkste betoog van de beboete partijen was dat het gemeenschappelijk landbouwbeleid van de EU deze handelingen allemaal toestaat, hetgeen strijdig is met het mededingingsrecht, althans met het kartelverbod.

In 2014 steunde het Franse gerechtshof de Belgen in hoger beroep. Het hof achtte het Europese kartelverbod niet van toepassing op deze landbouwzaak. Maar de Franse mededingingsautoriteit was het hiermee niet eens en nam de zaak voor bij de hoogste Franse rechter. Nu, voordat de uitspraak wordt gedaan, zijn er prejudiciële vragen gesteld aan het HvJEU. Deze richten zich in wezen op de vraag of het Europese landbouwbeleid, dat niet specifiek voorziet in een uitzondering voor de praktijken van de Belgische telers, toch een belemmering vormt voor de opgelegde kartelboetes.

Wij in Nederland hebben ook te maken gehad met mededingingszaken op het snijvlak van mededingingsrecht en landbouwbeleid. Neem bijvoorbeeld het zilveruienkartel dat we eerder op dit blog besproken hebben. De Europese Commissie heeft onder andere naar deze zaak verwezen in haar pleidooi voor de Franse rechter, met als boodschap dat er verschillende interpretaties dreigen te ontstaan in de verschillende EU-lidstaten. De zaak zal nu worden beoordeeld door het HvJEU.

Als je op de hoogte wilt blijven van zaken zoals deze, download dan onze eBooks en nieuwsbrieven. Als je meer wilt weten over consumentenbescherming, mail dan vrijblijvend met onze gespecialiseerde advocaten, Minos van Joolingen of Adriaan Buyserd.